Ως ουίσκι χαρακτηρίζεται μια ευρεία κατηγορία από οινοπνευματώδη ποτά που αποστάζονται από τη ζυμωμένη πολτοποίηση κριθαριού και ωριμάζουν σε ξύλινα βαρέλια. Οι διάφορες ποικιλίες παρασκευάζονται από διάφορα δημητριακά, και περιλαμβάνουν: το κριθάρι, τη σίκαλη, τον σίτο, και το καλαμπόκι. Η ονομασία ετυμολογείται από μια κελτική λέξη (Uisge Beathe), η οποία σημαίνει «το νερό της ζωής» και αρχικά αναφερόταν σε όλα τα προϊόντα απόσταξης τα οποία χρησιμοποιούνταν για φαρμακευτικούς σκοπούς.

Παραγωγή και είδη

Το ουίσκι διαφέρει από το συνηθισμένο απόσταγμα σιτηρών, χάρη στη γεύση του, η οποία οφείλεται στην ειδική επεξεργασία των πρώτων υλών. Η περιεκτικότητα του σε αλκοόλ κυμαίνεται από 40% έως 70% κατ’ όγκο. Στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφοροι τύποι ουίσκι, όπως το σκωτσέζικο, το καναδικό, το αμερικανικό κ.ά., οι οποίοι διακρίνονται ως προς τα χαρακτηριστικά τους, λόγω των διαφορών στον τρόπο παραγωγής, στον τύπο και στο είδος των σιτηρών, καθώς και στην ποιότητα του νερού που χρησιμοποιείται. Πάντως η Μεγάλη Βρετανία, και ιδιαίτερα η Σκωτία, θεωρείται ότι παράγει την καλύτερη ποιότητα ουίσκι. Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες ουίσκι, το malt (το παρασκεύασμα δεν είναι προϊόν ανάμειξης ή, έστω, προέρχεται μόνο από ανάμειξη προϊόντων του ίδιου αποστακτηρίου) και το blended (ανάμειξη ουίσκι διάφορων αποστακτήριων). Μια άλλη ουσιαστική διαφορά υπάρχει στα δημητριακά που αποτελούν την πρώτη ύλη: το σκωτσέζικο και τα περισσότερα καναδικά της Ανατολικής Ακτής (Νόβα Σκόσια κ.α.) που διατήρησαν τη σκωτσέζικη παράδοση παρασκευάζονται αποκλειστικά και μόνο από κριθάρι (scotch), ενώ τα επιλεγόμενα αμερικανικά (bourbon), στα οποία συγκαταλέγονται και αρκετά καναδικά, χρησιμοποιούν διάφορα δημητριακά, όπως σίκαλη, βρώμη κ.α. Παραγωγή ουίσκι έγινε για πρώτη φορά στην Ιρλανδία, πιθανότατα στα τέλη του 11ου αι., αλλά η πρώτη γραπτή αναφορά υπάρχει σε σκοτσέζικα αρχεία του 1494.

Blended Whiskey

Πρόκειται για την πιο ευρέως γνωστή και διαδεδομένη κατηγορία ουίσκι παγκοσμίως μιας και σε αυτήν βρίσκουμε αποστάγματα από τις περισσότερες χώρες του κόσμου που παράγουν ουίσκι. Συγκεκριμένα σε ότι αφορά στην Σκοτία, πρόκειται για ουίσκι που δημιουργήθηκαν μετά από ανάμειξη (blend) από περισσότερα από ένα αποστακτήρια και που χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη το κριθάρι ή και άλλα δημητριακά. Ανάμεσά τους συναντάμε brand όπως αυτά των Johnnie Walker, Ballantine’s και Haig. Για να ανήκει ένα ουίσκι σε αυτή την κατηγορία θα πρέπει νομοθετικά, όπως συμβαίνει με οποιοδήποτε άλλο σκοτσέζικο ουίσκι, να έχουμε ένα απόσταγμα το οποίο θα έχει μείνει τουλάχιστον 3 χρόνια σε δρύινο βαρέλι πριν βγει στην αγορά.

Blended Scotch Malt Whiskey

Πρόκειται για μία παρεμφερή κατηγορία ουίσκι με εκείνη των Blended Scotch, μόνο που σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για ένα απόσταγμα, το οποίο έχει ως πρώτη ύλη αποκλειστικά το κριθάρι. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, σε αυτή την κατηγορία προετοιμαζόμαστε να αντιμετωπίσουμε ουίσκι με δυναμικότερο χαρακτήρα, με εξέχοντα παραδείγματα τα brand των Sheep Dip και Monkey Shoulder.

 

Single Malt Scotch Whisky

Σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για ένα σκοτσέζικο ουίσκι το οποίο όχι μόνο παράγεται από ένα μόνο αποστακτήριο αλλά έχει και ως πρώτη ύλη του αποκλειστικά το κριθάρι. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε αυτή την κατηγορία αποτελούν και οι Vintage εκδόσεις οι οποίες αποτελούνται από malt ουίσκι που επιλέγεται από ένα βαρέλι μίας συγκεκριμένης χρονιάς του αποστακτηρίου. Χαρακτηριστικά παραδείγματα brand σε αυτή την κατηγορία, προέρχονται από τα αποστακτήρια των Bowmore, Glenfiddich, Glenrothes και Lagavulin.

Τα Ιρλανδέζικα ουίσκι

Τα ουίσκι από την Ιρλανδία είναι πιο ήπια γευστικά και με μια εντονότερη φρουτώδη αίσθηση. Παράγονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως και τα σκοτσέζικα και ουσιαστικά η μόνη διαφορά είναι πως τα ουίσκι της Ιρλανδίας είναι συνήθως τριπλής απόσταξης. Αξίζει να γνωρίζετε πως η Ιρλανδία μπορεί να υπερηφανεύεται πως είναι η πρώτη χώρα που έφτιαξε ποτέ ουίσκι, ενώ εδώ συναντάμε ορισμένα από τα παλαιότερα αποστακτήρια ουίσκι του κόσμου όπως αυτό του Bushmills το οποίο εγκαινιάστηκε το 1608!

Και σε αυτή την κατηγορία συναντάμε αρκετές μικρότερες, με πιο δημοφιλείς τις Irish Blended (Powers, Jameson) και Irish Single Malt (Bushmills, Wild Geese).

Τα αμερικάνικα ουίσκι

Μια μεγάλη κατηγορία ουίσκι και μάλιστα ιδιαίτερα αγαπητή είναι και εκείνη των αμερικάνικων ουίσκι, η οποία επίσης έχει κάτω από την ομπρέλα της ορισμένα παρακλάδια. Τα Bourbon ουίσκι είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα και η βασική τους διαφορά με τα σκοτσέζικα είναι πως νομοθετικά θα πρέπει να αποτελούνται από 51% καλαμπόκι και να έχουν παλαιώσει σε καινούρια δρύινα βαρέλια. Χαρακτηριστικά brand Bourbon ουίσκι είναι τα Maker’s Mark, Bulleit Bourbon και Knob Creek Bourbon. Μια από τις γνωστότερες κατηγορίες αμερικάνικου ουίσκι είναι επίσης και εκείνη των Rye, των αποσταγμάτων δηλαδή που αποτελούνται τουλάχιστον κατά 51% από σίκαλη.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα Bulleit και Knob Creek Rye, καθώς και το ουίσκι σίκαλης του αποστακτηρίου Jim Beam.

 

Τα Ιαπωνικά ουίσκι

Μια ολοένα και πιο αγαπητή ακόμη και στην Ελλάδα κατηγορία ουίσκι είναι αυτή των Ιαπωνικών. Οι τρόποι παλαίωσης αλλά και απόσταξης είναι όμοιοι με εκείνους που ισχύουν στην Σκοτία, ενώ μάλιστα ακόμη και η πρώτη ύλη (το κριθάρι) έρχεται από εκεί. Οι γευστικές και αρωματικές ωστόσο, διαφορές τους είναι μεγάλες καθώς αφενός το κλίμα διαφέρει αρκετά και αφετέρου το νερό που χρησιμοποιείται για την απόσταξη του ιαπωνικού ουίσκι προέρχεται σχεδόν πάντα από πηγές που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από τα αποστακτήρια. Τα γνωστότερα είδη Ιαπωνικού ουίσκι είναι τα Single Malt (Yamazaki) και τα Blended (Nikka, Hibiki).

Μια ενδιαφέρουσα σημείωση: Η διαφορά ενός whiskey από ένα whisky είναι μικρή αλλά σημαντική. Ένας γενικός κανόνας λέει πως όταν αναφερόμαστε σε “whisky” μιλάμε πάντα για Σκοτσέζικα ή ουίσκι από τον Καναδά, ενώ γράφοντας “whiskey” εννοούμε πάντα Αμερικάνικα ή Ιρλανδέζικα.